Από τη μία πανοπλία, στην άλλη

Μες στον ζόφο της κρίσης και της ανασφάλειας, ετοιμαζόσουν να βγεις στον πόλεμο το πρωί, ακούγοντας ανακοινωθέντα τρόμου από το ράδιο. Πώς να αντιμετωπίσεις άλλη μια μέρα μεσα σ’ αυτή τη σκληρή πραγματικότητα; Το ζεστό ντους και το ξύρισμα βοηθούν πάντα, άρα ξεκινούσες έτσι. Και κατόπιν, διάλεγες την πανοπλία του urban warrior για να βγεις στα παγωμένα πεδία των μαχών.

Η ασφαλέστερη, και πιο αγαπημένη, πανοπλία είναι ένα φανελένιο κοστούμι, γκρι, μπλε, καστανό, μονόχρωμο, ριγέ, πρενς ντε γκαλ, γουατέβερ… Η επιτομή του αρρενωπού ντυσίματος στην πόλη, και η κορύφωση της θαλπωρής. Μια-δυο πινελιές μεταξιού πάνω στο χνουδωτό μαλλί, γραβάτα, μαντιλάκι ποσέτ· παπούτσια καστόρινα κατά προτίμησιν, εφόσον δεν βρέχει, κι ύστερα το μαλακό ζεστό παλτό να αγκαλιάσει το όλον, ένα Chesterfield κλασικό και ήσυχο, ή ένα σταυροκούμπωτο με επιβλητικούς μυτάτους γιακάδες, πιο βαρύ. Βαμβάκι, μαλλί merino, μετάξι τυλίγουν το σώμα. Και ολίγο κασμίρ: ως πρόσμιξη μέσα στα υφάσματα, και 100% στο κασκόλ οπωσσδήποτε. Κι αν βρέχει, καμπαρντίνα.

Δοκιμασμένη στολή, σίγουρη πανοπλία, αποτροπαϊκή, ικανή να προστατέψει και να αποτρέψει τα κακά, να δώσει αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία. Kάπως έτσι, με εκδορές και απώλειες, πάντως ακέραιοι, περάσαμε τον ακάνθινο χειμώνα 2011-12.

Τώρα όμως μπήκε άνοιξη. Και οι δυσχέρειες συνεχίζονται. Πώς τις αντιμετωπίζουμε ενδυματολογικά; Συνοψίζουμε. Ασφαλώς οι πολυαγαπημένες φανέλες, τα παλτά και τα κασμιρένια κασκόλ ανεβαίνουν στις πάνω ντουλάπες ― εννοείται, καλοβουρτσισμένα, σιδερωμένα και με μπόλικη καμφορά-ναφθαλίνη. Κατεβαίνουν τα ντεμί σεζόν, ελαφρά worsted, fresco, ψάθες, σύμμικτα μάλλινα με μετάξι ή λινό, ρούχα ταιριαστά για θερμοκρασίες 12-25 βαθμών Κελσίου, αλλά και ικανά να πέφτουν στρωτά, χυτά, να κρατάνε τη φόρμα τους. Το λεγόμενο ντεμί σεζόν είναι ίσως το δημοφιλέστερο και πιο χρήσιμο ρούχο (δηλαδή, κοστούμι) στο υπέροχο μεσογειακό κλίμα της υπέροχης μεσογειακής μας χώρας. Φοριέται Σεμπτέμβριο, Οκτώβριο, Νοέμβριο, Μάρτιο, Απρίλιο, Μάιο, δηλαδή καλύπτει άνετα τον μισό χρόνο. Αν μάλιστα κινείσθε πολύ σε κλειστούς κλιματιζόμενους χώρους, φοράτε τα ντεμί σεζόν και δέκα μήνες, εκτός Ιουλίου-Αυγούστου. (Αλλά χάνετε τη θαλπωρή και το απαράμιλλο στυλ της φανέλας…)

Την άνοιξη η έμφαση δίδεται στα χρώματα· το απαιτεί το φως της εποχής, αλλά και η ανθισμένη φύση. Γαλάζιο, από σιελ βαπτιστικό έως μεσαίο μπλε· πράσινο, από βεραμάν και τσαγαλί, έως ζωηρό σμαραγδί· ροζ, προς το ροδί, όχι βαπτιστικό· βερυκοκκί και ροδακινί, και τα λοιπά. Τόνοι παστέλ γενικά, αλλά όχι ψόφια χρώματα ούτε πλακάτα, ζωηρά αλλά όχι εκτυφλωτικά: το μεσογειακό φως δεν συγχωρεί.

Πού βάζουμε το χρώμα; Στο πουκάμισο καταρχάς, ιδίως αν το φοράμε χωρίς γραβάτα, και εφόσον περιέχει ρίγες ή καρρώ. Στη γραβάτα επίσης: την άνοιξη η γραβάτα μπορεί να ξεφύγει από τη σιγουράτζα του σιδηρού κανόνα «γραβάτα διακριτική, μονόχρωμη, σκούρα». Στο μαντιλάκι ποσέτ οπωσδήποτε. Στις κάλτσες. Στο πόλο ή ζιλέ από βαμβάκι, οπωσδήποτε. Τέλος, στο ίδιο το κοστούμι ή το σακάκι: τώρα είναι ο καιρός για πράσινο κοστούμι, για θερμό μίγμα χρωμάτων στο πρενς ντε γκαλ, για κρεμ-μπεζ κ.ο.κ.

Ζητάει και η άνοιξη τις στολές της: ελαφρές και ζωηρές, για πελταστές και ταχείς ιππείς.

Advertisement

De coloribus

«Σε φωτίζει… Σε σκοτώνει… Σε κλείνει…» Σαν ν’ ακούμε τις συζύγους και συντρόφους τις μαρτυρικές στιγμές που δοκιμάζουμε ρούχα και αυτές διαλέγουν το χρώμα. Δυστυχώς, πολλοί, ίσως οι περισσότεροι, άνδρες σήμερα όχι μόνο δεν  τολμούν να διαλέξουν τα χρώματα που τους ταιριάζουν, αλλά συχνά δεν τολμούν ούτε τα ρούχα τους να διαλέξουν… Ελλειψη αυτοπεποίθησης; Ελλειψη γούστου και παιδείας; Αγοραφοβία; Αχρωματοψία; Ολα αυτά.

Τα πράγματα όμως είναι απλά. Εχουμε κατά νου μερικές θεμελιώδεις αρχές, απλούστατες: Το πιο διακεκριμένο μέρος του σώματος που είναι ορατό και αναγνωρίσιμο, όταν είμαστε ντυμένοι, είναι το πρόσωπο: αυτό μένει ακάλυπτο. Αρα, διαλέγουμε το ντύσιμο αναλόγως με τα χρώματα και την τονικότητα του προσώπου: στόχος μας είναι να φωτισθεί το πρόσωπο, τα μάτια, τα χαρακτηριστικά, και όχι να τα κρύψουμε ή να τα θάψουμε.

Τούτων δοθέντων, τα πρόσωπα, σε αδρές γραμμές, διακρίνονται σε πρόσωπα με έντονο κοντράστ, όπου το χρώμα των μαλλιών και των ματιών βρίσκονται σε έντονη αντίθεση με το χρώμα της επιδερμίδας, και σε πρόσωπα χαμηλής τονικότητας, όπου τα μαλλιά ή και τα μάτια δεν αφίστανται σημαντικά από το χρώμα της επιδερμίδας.

Στην πρώτη περίπτωση ανήκει λ.χ. ένα πρόσωπο με λευκό φωτεινό δέρμα και μαύρα ή σκουροκάστανα μαλλιά, έντονα φρύδια, σκούρα μάτια (δηλαδή, ένα συνηθισμένο μεσογειακό πρόσωπο). Εδώ, το ντύσιμο μπορεί να είναι έντονο και κοντράστο, τέτοιο που να αναδεικνύει το έντονο πρόσωπο του άνδρα. Ενα τέτοιο πρόσωπο σηκώνει ωστόσο και ένα ντύσιμο τονάλ, αρκεί ένα στοιχείο, π.χ. η γραβάτα, να είναι έντονο, ώστε να οδηγεί το βλέμμα προς το πρόσωπο, και όχι το βλέμμα να βουλιάζει μες στο ντύσιμο.

Στη δεύτερη περίπτωση, του τονάλ, κάπως «ξεθωριασμένου» και φλάτ προσώπου, το ντύσιμο επιλέγεται αναλόγως τονάλ, χωρίς έντονες αντιθέσεις, έτσι ώστε να μη θάβεται το πρόσωπο από μια έντονη γραβάτα ή να μην καδράρεται αποπνικτικά από ένα μπλε-μαύρο κοστούμι. Εδώ τα ρούχα και τα αξεσουάρ μοντάρονται έτσι ώστε να οδηγούν το βλέμμα αβίαστα προς το πρόσωπο του άνδρα, αξιοποιώντας τα ιδιαίτερα στοιχεία του: λ.χ. ένα βαθυγάλαζο πουκάμισιο κολακεύει τον γαλαζομάτη, ένα γκρι κοστούμι ταιριάζει σε έναν γκριζομάλλη, τα θερμά καφέ σακάκια μαζί με γαλάζια πουκάμισα ταιριάζουν στον ξανθοκάστανο, μια κόκκινη ή σμαραγδί γραβάτα για τον κοκκινομάλλη ή τον πρασινομάτη κ.ο.κ.

Τα μέσα για να φτάσουμε στο επιθυμό χρωματικό αποτέλεσμα είναι πολλά. Δοκιμάζουμε το ύφασμα του κοστουμιού ή το έτοιμο κοστούμι, για να δούμε πώς φωτίζει το πρόσωπο. Συνταιριάζουμε πουκάμισο: το κλασικό λευκό δεν πάει σε όλα τα πρόσωπα, τα ποικίλα γαλάζια έχουν πολύ περισσότερες εφαρμογές. Μη λησμονήσετε επίσης το ροζ, το κρεμ-ιβουάρ, το μενεξελί-λεβάντα, από μονόχρωμα. Και τα απειράριθμα ριγέ και καρρώ πουκάμισα, με μια πρόνοια διαρκώς: να μην είναι υπερβολικά έντονα και πολύπλοκα, διότι αφενός αποσπούν την προσοχή από το πρόσωπο του φέροντος, αφετέρου, δυσκολεύουν τους περαιτέρω συνδυασμούς με τη γραβάτα και το κοστούμι.

Η γραβάτα είναι κομβικό εξάρτημα: μπορεί να απογειώσει ένα ντύσιμο και να αναδείξει το ρπόσωπο, ή να τραβήξει εγωιστικά όλη την προσοχή και να θάψει τον κακόγουστο φέροντα. Προσοχή, λοιπόν: τη διαλέγουμε όχι επειδή «μας αρέσει» σκέτη, έτσι όπως την είδαμε στο σταντ ή πάνω στο πουκάμισο, αλλά επειδή τη βάλαμε πλάι στα μάτια μας, στο πρόσωπό μας· σκοπός της είναι να μας υπηρετήσει.

Τέλος, δοκιμάστε κοστούμια έξω από τα συνήθη μονόχρωμα γκρι και μπλε: καφέ, πράσινα, ανάμικτα, καρρώ, πρενς ντε γκαλ, πικ-α-πικ, ‘αλατοπίπερο’.

Προσοχή στο μαύρο!

Το μαύρο είναι υπέρκομψο αλλά δεν είναι για όλες τις ώρες. Στο φως της μέρας, ιδίως μιας ηλιόλουστης, το μαύρο σκοτώνει! Δείχνει τον φέροντα απέραντα χλωμό, σαν πτώμα… Αντιθέτως, τη νύχτα το δραματικό κοντράστ μειώνεται και το μαύρο ξεδιπλώνει τις αρετές του. Ανάλογη προσοχή χρειάζεται και για το σκούρο μπλε νυκτός.

Και ποτέ, μα ποτέ, μαύρη κάλτσα χωρίς μαύρο κοστούμι! Ποτέ. Η κάλτσα πρέπει να ενώνει αρμονικά το παντελόνι με το παπούτσι, όχι να τα χωρίζει «κόβοντας» το πόδι.

Τουίντ, τουίντ, τουίντ

Επιτέλους χειμώνας! Καιρός για τουίντ, καιρός για βαριά κοτλέ, αφράτα μολεσκίν και ζεστά τρικό. Ο σύντομος και ήπιος μεσογειακός χειμώνας δεν ευνοεί ιδιαιτέρως τα θερμά, τραχιά τουίντ, τα χειροποίητα μάλλινα υφάσματα σκοτσέζικης και ιρλανδέζικης καταγωγής, για σπορ σακάκια και παλτά.

Τα υπέροχα τουίντ: με μοναδικά χρώματα και σχέδια, μοναδικά επειδή είναι χειροποίητα και καμιά παρτίδα δεν είναι ακριβώς ίδια με την προηγούμενη, μοναδικά επειδή μες στην ύφανση αναμιγνύονται ίνες μαλλιού μοναδικά χρωματισμένες. Με χρώματα που λάμπουν στο χειμωνιάτικο φως, όλοι οι τόνοι του καφέ, από το κεραμιδί έως το καστανόμαυρο, ώχρες, λαδί, πράσινα, μπλε, γκρίζα, ανθρακί, χοντροκόκκινα… Με υπέροχα σχέδια: ψαροκόκκαλο, καρώ glenn, καρώ gun club, πτι καρώ, μεγάλα καρώ windowpane, πιε ντε πουλ, αλατοπίπερο, σβηστά σχέδια, έντονα σχέδια…

Προέλευση

Σκωτία, Εβρίδες νήσοι: παράγονται τα κορυφαία τουίντ· τα επώνυμα των συνεταιρισμένων υφαντουργών έχουν τη σφραγίδα Harris Tweed. Εξαιρετικά και τα ιρλανδέζικα. Και σε βρετανικά υφαντουργεία φτιάχνονται, μη γνήσια, αλλά υψηλής ποιότητας· μιμούνται την υφή, τα χρώματα και τα σχέδια σε πολύ ελαφρότερα πανιά, με τεχνική worsted, κατάλληλα για μεσογειακά κλίματα και ανεκτά σε εσωτερικούς χώρους.

Ρούχα

Σπορ σακάκια. Με τρία ή δύο κουμπιά· με τσέπες χωνευτές ή και εξωτερικές, με τσέπες λοξές ή οριζόντιες, με τρίτη τσέπη μικρή αριστερά.

Για πιο εκκεντρικό country style, το σακάκι γίνεται κυνηγετικό: έχει ζωνάρι ραφτό πίσω, τσέπες εξωτερικές με κουμπωτά καπάκια, και ανάλογη τσέπη στο στήθος, κουμπώνει με τρία κουμπιά, και προβλέπεται κούμπωμα και του γιακά μέχρι ψηλά.

Οι δανδήδες εξ ημών μπορούν να φτιάξουν και κοστούμι, όπως ο αμίμητος Δουξ του Ουίνδσορ που λάτρευε τα τουίντ ακραίων χρωματισμών και σχεδίων. Το ψαροκόκκαλο μπορεί να δώσει εξαίρετο παλτό, βαρύ σπορτίβ.

Ταιριάσματα

Τραγιάσκα! Ιδανικά από το ίδιο ύφασμα με το σακάκι.

Πουκάμισα: Φανελένια καρώ. Οξφορντ μπάτον ντάουν.

Γραβάτες πλεχτές, κατά προτίμησιν μάλλινες ή κασμιρένιες. Ακόμη καλύτερα: φουλάρι.

Παντελόνια από τρικό ντιαγονάλ (μαλλί), ή τα κλασικά βαριά βαμβακερά: κοτλέ και μολεσκίν.

Το κοτλέ βγαίνει ψιλόριγο ή χοντρόριγο, και πρέπει να είναι 100% βαμβακερό. Το μολεσκίν, δημοφιλές στη Βρετανία, αλλά άγνωστο παρ’ ημίν, είναι επίσης 100% βαμβακερό, ανθεκτικό, με ελαφρότατο πέλος, απαλό και πολύ πολύ ζεστό. Ταιριάζει ιδανικά με το τουίντ σακάκι.

Παπούτσια ρωμαλέα, αρρενωπά, δίσολα, ή μποτάκια σουέτ. Κάλτσες με χρώμα και φαντασία!

Γιλέκο από το ίδιο ύφασμα, ή ζιλέ αμάνικο (λεμονί!) ή ζακέτα κάρντιγκαν. ταιριαστό και το πλεχτό πουκάμισο πόλο.

Ποσέτ μεταξωτό: λείο και στιλπνό πάνω στο τραχύ ζεστό τουίντ.

Αρμονία

Το σλάιντ απαιτεί την χρήση JavaScript.

Ανοίγεις την νουλάπα, τα συρτάρια: Ποιο πουκάμισο με αυτό το κοστούμι;  Ποιο παντελόνι με αυτό το σακκάκι; Ποια γραβάτα με αυτό πουκάμισο κι αυτό το κοστούμι; Να μη βάλω γραβάτα; Τι παπούτσια; Τι κάλτσες; Ζώνη; Μαντιλάκι; Το ρολόι δείχνει ότι ήδη θα έπρεπε να είχες ντυθεί… (Α, και τι ρολόι με αυτό το ντύσιμο;) Τέτοια ερωτήματα αντιμετωπίζει σχεδόν καθημερινά ο άνθρωπος της πόλης. Ανώδυνα ερωτήματα, μάλλον ευχάριστα και παιγνιώδη, πάντως ερωτήματα χωρίς εύκολες απαντήσεις.

Ας τα πάρουμε από την αρχή. Εχουμε πει πολλές φορές ότι υπέρτατος κριτής και νομοθέτης είναι ο ντυνόμενος· το γούστο του και το ένστικτό του. Το στυλ είναι υπόθεση απολύτως και μόνο προσωπική, όλα τα υπόλοιπα είναι συρμός, μόδα, τυραννία και kitsch· πάντως στυλ δεν είναι.

Είναι χρήσιμο ωστόσο να έχουμε κάποιους άξονες, μερικές γραμμές, σε ό,τι αφορά το ταίριασμα χρωμάτων, υφών, μοτίβων, σχεδίων.

Οσο κι αν φαίνεται παράδοξο, η υφή (του υφάσματος, του δέρματος) μπορεί να αποβεί πιο αποφασιστικός παράγων από το χρώμα κατά την επιδίωξη της αρμονίας.  Ας πούμε, σ’ ένα «χνουδωτό» θερμό φανελένιο κοστούμι γκρίζου χρώματος το κυρίαρχο στοιχείο είναι η μαλακή, χνουδωτή υφή, και δευτερευόντως το γκρι χρώμα. Η φανέλα ζητάει την παραπλήρωση του λείου μεταξιού (στη γραβάτα, στο μαντιλάκι ποσέτ) αλλά και τη συμπλήρωση του καστόρινου παπουτσιού, το οποίο καστόρινο βεβαίως θα είναι καφέ-καστανό, δηλαδή θερμό, ώστε να κοντράρει με τη σειρά του το ψυχρό γκρι:  τραχύ-τραχύ, θερμό-ψυχρό. Αναλόγως, η μεταξωτή γραβάτα ας μην είναι κόκκινη, αλλά μπλε: ψυχρό σε ψυχρό, λείο σε τραχύ.

Το ίδιο ισχύει και για τα μοτίβα: το καρώ δεν πάει γενικά με καρώ, αλλά το μεγάλο, αραιό καρώ (windowpane) ή το θεϊκό πρενς-ντε-γκαλ του σακακιού, μπορεί να ταιριάξει με το διακριτικό πτι-καρώ του πουκαμίσου. Ηγουν: μεγάλο-μικρό. Αναλόγως και στη ρίγα: ένα έντονο πιν-στράιπ (pinstripe) κοστούμι μπορεί να σηκώσει ένα λεπτόριγο πουκάμισο, αλλά όχι επιπλέον και ριγέ γραβάτα, αυτή θα είναι συμπαγής χρωματικά: μεγάλο μοτίβο-μικρό μοτίβο-μη μοτίβο.

Η γενική γραμμή είναι: όχι απόλυτο, προφανές ταίριασμα, αλλά συμπλήρωση ή παραπλήρωση, έως το όριο της σύγκρουσης. Επιδίωξη: η απλότης, το μη απόλυτο ταίριασμα, η αρμονία.

Ας πούμε, δεν φοράμε ποτέ, μα ποτέ, ασορτί γραβάτα-μαντιλάκι. Ποτέ. Η γραβάτα και το μαντιλάκι πρέπει να βρίσκονται σε ερωτική διαμάχη, σε έντονο φλερτ: το ένα να κοιτάζει βαθιά το άλλο και να το απολαμβάνουν και τα δύο. Να σμίγουν και να συγκρούονται.

Τέλος: Μην είσθε τέλειοι. Αφήστε μια λεπτομέρεια αφρόντιστη, ευφυώς ατημέλητη, λεπτομέρεια ανθρώπινη, τυχαία, που δείχνει ότι νύνεστε για την απόλαυση, όχι από υποχρέωση. Να είσθε decontractée, χαλαροί, κουλ. Ομνύετε στην sprezzatura.

φωτογραφίες: Matt, tweed in the city

Το μοναδικό κόσμημα

Ο τζέντλεμαν δεν φορτώνεται κοσμήματα. Τα μόνα παραδεκτά στολίδια είναι το ρολόι και τα μανικετόκουμπα στους καρπούς, η βέρα στον παράμεσο κι ένα δαχτυλίδι σεβαλιέ στο μικρό δάχτυλο του άλλου χεριού. Εξ όλων αυτών το πιο συνηθισμένο κόσμημα είναι το ρολόι: φοριέται σε κάθε περίσταση, με κάθε ντύσιμο, σχεδόν πάντα. Εξ ου και υπάρχει ένα ρολόι κατάλληλο για κάθε περίσταση: για το βραδινό επίσημο ντύσιμο, για τις αστικές καθημερινές εμφανίσεις, για την εκδρομή στην εξοχή, για την εργασία στους αγρούς, για το κολύμπι και την ιστιοπλοΐα, για τα σπορ και κάθε έντονη δραστηριότητα εν γένει. Και βέβαια, πέρα από τη χρήση, η μορφή του ρολογιού καθορίζεται από το γούστο του φέροντος, από τι του αρέσει και τι θέλει να δείξει: υπάρχουν τα ρολόγια του δανδή, του δραστήριου, του λιτοδίατου, του ακραίου μινιμαλιστή, του μοντερνιστή, του κλασικιστή, του art deco, του macho, του ταξιδευτή…

Πέραν του γούστου: υπάρχουν τα ρολόγια συναισθηματικής αξίας. Το πρώτο ρολόι του έφηβου, ένα αντικείμενο μυητικό, που προσφέρεται συνήθως από τον πατέρα ως συνοδευτικό του περάσματος στον ενήλικο βίο· αυτό είναι συνήθως το πολυτιμότερο. Υπάρχει το ρολόι του αρραβώνα: ακριβό συνήθως, προσφέρεται από τα πεθερικά στον υποψήφιο γαμπρό. Υπάρχει το ρολόι του παππού, του αγαπημένου θείου, το παλιό ρολόι του πατέρα: περνάνε από γενιά σε γενιά, από καρπό σε καρπό, ενθύμια και μετρητές του πανδαμότορος χρόνου.

Αρα ένας καλοντυμένος τζέντλεμαν διαθέτει πλείονα του ενός ωρολόγια. Ενα ή περισσότερα για κάθε περίσταση. Οχι κατ’ ανάγκην ακριβό, κάθε άλλο· μπορεί να είναι παλιό, vintage, ένα ενθύμιο, μπορεί να είναι φθηνό, ταπεινό· το ακριβό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην ωραίο. Rolex, Panerai, Cartier, Patek Philippe, Vacheron Constantin, Frank Muller, IWC, είναι μερικές μόνο από τις μάρκες που επιδεικνύουν τον πλούτο του κατέχοντος· αλλά όχι αναγκαστικά και το γούστο του.

Πάντα όμως το ρολόι πρέπει να είναι ταιριαστό, κατάλληλο. Με το βραδινό κοστούμι λ.χ. ταιριάζει ένα ρολόι λεπτού προφίλ, κλασικό, στρογγυλό ή καρέ (παραλληλόγραμμο) ή tonneau (βαρελόσχημο). Σε αυτή την περίσταση, παρέλκει το μεγάλο, βαρύ καταδυτικό ή αεροπορικό ρολόι, ακόμη κι αν είναι πανάκριβο Rolex, Panerai ή Frank Muller, και για έναν πολύ πρακτικό λόγο: τέτοιο ογκώδες ρολόι δεν χωράει κάτω από τη μανσέτα του πουκαμίσου! Σε αυτή την κατηγορία, των dress ρολογιών, κάθε φίρμα που σέβεται το όνομά της έχει εξαίρετα μοντέλα, από τις κορυφαίες της υψηλής ωρολογοποιϊας (Zenith, Omega, Jaeger LeCoultre, Patek Philippe, Vacheron Constantin, Αudemars Piguet, Lange & Söhne κ.λπ.) έως τις φθηνότερες (Seiko, Tissot, Frederique Constant, Longines, Glashuette Original κ.λπ.), οι οποίες προσφέρουν εξαίρετα κομμάτια σε υποπολλαπλάσιες τιμές. Τα περισσότερα vintage ρολόγια, επίσης, μπορούν να φορεθούν άψογα σαν «καλά» dress, με ωραιότατο εφέ.

Casual

Στο πρωινό ντύσιμο γραφείου ή το απόγευμα μπορούμε να φορέσουμε ρολόγια πιο σπορτίβ, χρονογράφους, αεροπορικά (pilot), ακόμη και πιο «μαζεμένα» καταδυτικά. Εξοχοι εκπρόσωποι αυτού του είδους προσφέρονται από πολλές φίρμες, σε ευρύτατη γκάμα τιμών, αλλά αν θέλαμε να σταθούμε σε μερικά ονόματα, θα μνημονεύαμε τα εξής, χωρίς αυστηρή αξιολόγηση:

Καταδυτικά: Αισθητά ή πολύ κάτω από την τιμή του κλασικού Rolex Submariner, μπορούμε να βρούμε το εφάμιλλης ποιότητας και απράμιλλου στυλ Omega Seamaster, και κλασικά diver από φίρμες όπως Tag Heuer, Sinn, Seiko, Citizen, Oris.

Pilot – Military: H ακριβή IWC ξεχωρίζει, όπως και η μοναδική Panerai με τα υπερμεγέθη ρολόγια της, αλλά εφάμιλλα σε στυλ είναι και οι κατά πολύ φθηνότερες Fortis, Glycine, Tutima, Aristo, Oris, Hamilton, μεταξύ πολλών άλλων.

Χρονογράφοι: Η IWC και η Breitlig φημίζονται για το στυλ των χρονογράφων τους, αλλά κάθε καλή φίρμα έχει έναν στην γκάμα της: η Ωμέγα λ.χ. προσφέρει το περίφημο Speedmaster, το κλασικό ρολόι των αστοναυτών της ΝΑSA. Η δε Zenith προσφέρει κορυφαίο χρονογράφο με τον περίφημο μηχανισμό El Primero. Kαλούς προσιτούς χρονογράφους προσφέρουν και άλλοι οίκοι με ελβετικούς μηχανισμούς, και οι Ιάπωνες με τους δικούς τους.

Eννοείται ότι τα σχέδια και η ποιότητα των οίκων υψηλής ωρολογοποιϊας είναι αξιοζήλευτα σε όλα τα είδη, αλλά και οι τιμές τους προσεγγίζουν ή και υπερβαίνουν τις τιμές καλών αυτοκινήτων…

Φθινοπωρινά φύλλα

Το φθινόπωρο στην Ελλάδα μπορεί να διαρκέσει πολύ: σαν εξασθενημένη παράταση καλοκαιριού, χωρίς τον καύσωνα, ή σαν μακρύ προοίμιο ήπιου χειμώνα, χωρίς το τσουχτερό κρύο. Εχει ψυχρούλα αλλά όχι ψύχος, ο καιρός είναι άστατος με βροχές και συννεφιές, αλλά όχι σταθερά βαρύς· το κυριότερο χαρακτηριστικό είναι η ποιότητα του φωτός: καθώς χαμηλώνει η τροχιά του ήλιου, αναδύονται πάλι οι σκιές, οι όγκοι, τα χρώματα.

Σε αυτή τη γλυκιά ημιεποχή, το ντύσιμο είναι ανάλογα ευμετάβλητο, προσαρμόσιμο, ηδύ. Δεν έχει την ελαφρότητα και τον αισθησιασμό του θερινού, αλλά ούτε το χτισμένο, συμπαγές στυλ του χειμερινού. Είναι ντεμί σεζόν.

Χρώματα. Καταρχάς, θερμά. Το φως αρχίζει να αναδεικνύει μπεζ, καφέ, καπουτσίνο, κεραμιδί, τερακότα, γκρι-μπεζ, αλλά και τα πιο σωματώδη ψυχρά, από πράσινο έως ραφ και βαθύ μπλε. Αν υποθέσουμε ότι το κοστούμι είναι στα θερμά, το πουκάμισο, το πόλο, η γραβάτα, ας κινηθούν συμπληρωματικά: γαλάζιο, θαλασσί, λεβάντα, πράσινο βεραμάν έως σμαραγδί, αλλά και κρεμ, ροζ, βερυκοκκί.

Υφάσματα. Το μαλλί επικρατεί. Σε βάρη από 200 έως και 300 γραμ. Worsted ως επί το πλείστον, κρεπ, fresco, ελαφριά καμπαρντίνα, solaro. To βαρύ λινό φοριέται ακόμη. Ταιριαστό στην εποχή και το σύμμικτο μαλλί-μετάξι.

Σχέδια. Πρενς ντε Γκαλ, παντού και πάντα! (έχουμε εμμονές…) Αχνό το πρενς, μελιχρό, για τούτη την εποχή. Αραιό μεγάλο καρρώ (windowpane) αχνό, επίσης, πικ-α-πικ, πτι καρώ, πιε ντε πουλ. Τα μοτίβα δίνουν υπόσταση στα ελαφριά, κατά κανόνα, υφάσματα του φθινοπώρου. Αρχίζουν και τα ριγέ, pinstripe, αλλά με αχνή τη ρίγα.

Προσοχή! Η ανάμιξη ποικίλων μοτίβων εγκυμονεί ολέθρους. Ας μη συνυπάρχουν ισοδύναμα σχέδια-μοτίβα. Αν το κοστούμι είναι πτι καρώ, το πουκάμισο, η γραβάτα, το ποσέτ, να είναι άλλα: μεγάλα καρώ, άνθη, μονόχρωμα, ριγέ. Αν το κοστούμι φέρει έντονο σχέδιο, πουκάμισο και εξαρτήματα να ακολουθούν λεπτά σχεδιάκια, διακριτικά, σχεδόν αδιόρατα. Οχι όλα μονόχρωμα βέβαια: είναι πληκτικά.

Εξαρτήματα

• Μαντιλάκι. Το ποσέτ επανακάμπτει. Ενα μεταξωτό κρεμ, περλέ ή ματ, παίζει μπαλαντέρ με σχεδόν καθετί. Εναλλακτικά, λεβάντα, σιέλ, ανοιχτό ζωηρό πράσινο. Αυτοσχεδιάστε.
• Κάλτσες. Το δυσκολότερο ταίριασμα. Η σίγουρη μα ανιαρή συνήθως οδός: στην χρωματική γκάμα του παντελονιού. Πιο ριψοκίνδυνο μα ενδιαφέρον: Βρείτε χρωματικό πλησίασμα με τη γραβάτα, το ποσέτ, το πουκάμισο. Σχεδιάκι κατά προτίμησιν διακριτικό.
• Παπούτσια. Ετέρα εμμονή: Σουέτ καφέ, καστανά, ξανθά… Σουέτ μονκ με αγκράφα, σουέτ ντέρμπι, σουέτ όξφορντ. Προσοχή στις φθινοπωρινές βροχούλες! Καταστρέφουν τα σουέτ.

Φόρα λοξά το καπελάκι σου

Το καπέλο εξαφανίστηκε από το αστικό ντύσιμο στην Ελλάδα, για μεγάλο χρονικό διάστημα, έως ότου το επανέφεραν οι νέοι: hip chic, αλήτικο, αρτίστικο, στυλάτο, από τζόκεϊ υποκάτω της κουκούλας έως κουλ pork pie hat, καβουράκι, σκούφο Ανδεων, ρέγκε μπερέ. Μπράβο στην ατίθαση νεολαία!

Η άλλη ηλικιακή ομάδα που κράτησε το καπέλο ήταν οι ηλικιωμένοι και οι γέροντες. Καβουράκια μάλλινα, τραγιάσκες τουίντ και κασκέτα ναυτικά, βλέπουμε πάντα τον χειμώνα στις πόλεις και στην επαρχία.

Τι κάνουν όμως οι ενήλικοι αστοί, οι φαλακροί μεσήλικες; Αμηχανία. Κάτι τζόκεϊ βλέπουμε, χειμώνα-καλοκαίρι, και μάλλινα σκουφιά τον χειμώνα. Και κανα καλοκαιρινό αγορασμένο από τα τουριστικά είδη, στο νησί διακοπών. Αμήχανα μπαλώματα, δηλαδή, με άθλια πρακτικά και στυλιστικά αποτελέσματα.

Κι όμως, οι λύσεις είναι πολλές και ικανοποιούν κάθε γούστο, κάθε ανάγκη, κάθε εποχή και περίσταση. Καταρχάς, τον χειμώνα το καπέλο προστατεύει τα αποπτιλωμένα σκαλπ από τον υετό, την χιόνα, την πνοή του παγετού. Το καλοκαίρι αποτρέπει τα εγκαύματα της φαλακρίτσας και την ηλιοπληξία του εγκεφάλου. Προσοχή, δεν μιλάμε για στυλ και κάλλος, μιλάμε για υγεία και ευεξία.

Τούτων λεχθέντων, ας δούμε δυνατότητες χειμωνιάτικου πίλου εν Ελλάδι. Στην πόλη, παλαιότερα, το ενδυματολογικό και κοινωνικό πρωτόκολλο υπαγόρευσε στους αστούς μόνο πλατύγυρα καπέλα: ρεπούμπλικες (fedora, borsalino) και καβουράκια (trilby), και μάλιστα μόνον ορισμένα χρώματα: μαύρο, μπλε, γκρί, όχι καφέ. Οι τραγιάσκες και τα καβουράκια από τουίντ, οι μπερέδες και τα συναφή φοριούνταν από εργάτες και ειδικές επαγγελματικές ομάδες, είτε από αστούς στην εξοχή, τα σαββατοκύριακα, τις ώρες της σχόλης και της χαλάρωσης. Αυτό το πρωτόκολλο βέβαια έχει εξανεμιστεί σήμερα, ιδίως στην Ελλάδα, και ευτυχώς.

Σήμερα ο καθείς μπορεί να φορέσει ό,τι καπέλο του καπνίσει, όπου να ‘ναι. Μία προϋππόθεση κι εδώ, όπως σε όλο το ντύσιμο: το καπέλο να το φοράμε, όχι να μάς φοράει…

Τι θα φορούσαμε λοιπόν στην πόλη, τις κρύες μέρες; Ντυμένοι με κοστούμι και παλτό, θα διαλέγαμε μια ρεπούμπλικα, σε χρώμα γκρι σκούρο, καμηλό ή βαθυκάστανο-σοκολατί για πρωινές-απογευματινές ώρες, μπλε σκούρο ή μαύρο για βραδινές. Εναλλακτική της ρεπούμπλικας με τα πλατιά μπορ, είναι το καβουράκι ή trilby: ίδια φόρμα, αλλά αισθητά στενότερα μπορ. Και οι δύο τύποι κατασκευάζονται από μάλλινα πιλήματα: τσόχα (felt) από μαλλί merino ή, στις κορυφαίες ποιότητες, πίλημα από γούνα, συνήθως λαγού.

Η επιλογή καπέλου έχει να κάνει, μεταξύ άλλων, με το μέγεθος και σχήμα προσώπου, το μπόι, τη σωματική διάπλαση κ.ά. Ιδια κριτήρια λίγο-πολύ ισχύουν και για τις τραγιάσκες, χαμηλές ή πομπέ, φτιαγμένες από μάλλινο ύφασμα, συνήθως τουίντ σκωτσέζικο, ιρλανδικό, εγγλέζικο ή και ιταλικό, σε καρρώ σχέδια ή ψαροκόκκαλο, πιτισιλωτό κ.λπ. Η τραγιάσκα όμως φοριέται πιο σπορτίβικα, συνήθως πάνω από καμπαρντίνα, τουίντ σακάκι, ή τζάκετ στυλ Barbour.

Εξαιρετικό καπέλο, ειδικών αποστολών, ο μπερές. Φυσικά ο βάσκικος, ολόμαλλος, αδιάβροχος, συνήθως μπλε χρώματος, που φτιάχνεται στα Πυρηναία. Δεν φοριέται μόνο από καταραμένους καλλιτέχνες και μποέμ. Φοριέται και από urban warriors, και έχει ένα μοναδικό χαρακτηριστικό: εφαρμόζει τέλεια στο κεφάλι και δεν τον παίρνει ποτέ ο άνεμος, ακόμη και αν οδηγείτε μοτοσυκλέτα!

Μ υ σ τ ι κ ά

1. Μη φοράτε ποτέ το καπέλο σας ολόισια. Πάντα λοξά! Τι εννοούμε; Με ελαφρά κλίση προς τα εμπρός και κάτω, και ελαφρά κλίση προς το πλάι.

2. Μην παίρνετε φτηνά καπέλα. Προτιμήστε ένα ποιοτικό κομμάτι, που να σας ταιριάζει τέλεια, και προμηθευτείτε το από ειδικό μαγαζί.

3. Αν χάσει τη φόρμα του κι αν λεκιαστεί, διοχετεύστε πάνω του ατμό, διακεκομμένα (από τσαγερό, βραστήρα, ατμοσίδερο) και «φέρτε» το στα ίσια του με μαλακές κινήσεις των χεριών. Βουρτσίστε το, και περάστε το με ένα μαλακό μάλλινο πανί χωρίς χνούδι. Επαναλάβατε.

Fedora by Borsalino

Fedora πτυσσόμενη σε ρολό, by Lock & Co, London

Trilby

Τραγιάσκα τουίντ

Τραγιάσκα Ascot (πομπέ μονοκόμματη)

Ο γνήσιος βάσκικος μπερές

Πού έπεσε το παντελόνι;

Επαγγελματικό κρέμασμα παντελονιού, για να μη γλστράει από την κρεμάστρα και το βρίσκετε στον πάτο της ντουλάπας.

Για καθημερινή χρήση πάντως, ενδείκνυνται οι ειδικές αντιολισθητικές κρεμάστρες για παντελόνια, σχήματος πλαγιαστού U (τις βρίσκετε σε αρκετά μαγαζιά, στην οδό Θησέως λ.χ. στο κατάστημα με είδη συσκευασίας), καθώς και οι μεγάλες κρεμάστρες για κοστούμια με δοντάκια ή αντιολισθητική επίστρωση στην μπάρα της κρεμάστρας (πλαστικές βρίσκετε παντού· ωραίες ξύλινες βρίσκετε στα Carrefour και στη Θησέως). Enjoy!

Αντρα μου, το μαντίλι σου…

Ο φουστανελάς καμαρώνει με τα κεντητά ζωνάρια του, τα πλουμιστά γιλέκα, τα φαρδομάνικα, το φέσι με τη φούντα, το τσαρούχι με τη φούντα… Παντού στολίδια. Είναι ως εκ τούτου λιγότερο αρρενωπός; Θου Κύριε…

Ακόμη κι ο μάγκας, ο κουτσαβάκης, καμαρώνει το ζωνάρι του, την τραγιάσκα ή το καβουράκι, το λουλούδι στο αυτί.

Ποια στολίδια απομένουν σήμερα στην αστική φορεσιά του άνδρα; Ελάχιστα. Συχνά, κανένα. Τι ανία! Γιατί; Ο πουριτανισμός, η ατολμία, το ετοιματζίδικο, ο φόβος για το sissy look, η επέλαση της δουλικής ομοιομορφίας, η υποδούλωση στην δήθεν πρακτικότητα, οδήγησαν τον αστό άνδρα να ντύνεται αξιοθρήνητα, άχρωμα, ισοπεδωμένα.

Κι όμως, το κλασικό ανδρικό ντύσιμο χωράει τα στολίδια του. Ακόμη κι αν στα κοστούμια και τα σακάκια μείνουμε σε συντηρητικά χρώματα και σχέδια, λ.χ. γκρι μονόχρωμο, μπλε μονόχρωμο, καφέ μονόχρωμο, πάλι μάς μένουν περιθώρια για παιχνίδια. Παίζουμε με τα υπόλοιπα μέρη της στολής. Προφανώς, με το πουκάμισο και τη γραβάτα, αλλά και με τις κάλτσες, και βέβαια με το μαντιλάκι στη άνω τσέπη του σακακιού. Ωπ, νάτη η λεπτομέρεια: το μαντιλάκι, το pochette, ένα τόσο δα τεμάχιο μεταξωτού, λινού ή βαμβακερού, μια λεπτομέρεια που μπορεί να δώσει χαρακτήρα, να δέσει το στυλ.

Gianni Agnelli

Κοστούμι από  γκρίζα φανέλα σταυρωτό, θαλασσί ήσυχο πουκάμισο, μπλε γραβάτα. Cool. Πλησιάζει την τυπικά βορειοϊταλική sprezzatura ενός Τζάνι Ανιέλι, με το ρολόι φορεμένο πάνω από τη μανσέτα του πουκάμισου. Προσθέτουμε δυο-τρεις πινελιές δανδισμού, από τη Βρετανία και τον ιταλικό Νότο: παπούτσια σουέτ καστανόχρωμα με κάλτσα χρώματος κρεμ ή «σοκολάτα γάλακτος», και μαντιλάκι. Τι μαντιλάκι; Καταρχάς διαλέγουμε την υφή: πάνω στη ζεστή, χνουδάτη φανέλα κοντράρουμε φίνο, λείο μετάξι. Χρώμα; Μια ασφαλής μα λίγο προβλέψιμη λύση, άρα ίσως ανιαρή, είναι το χρώμα που ταιριάζει προφανώς με τη γραβάτα ή του πουκάμισο. Εδώ, μπλε, θαλασσί… Ναι, πιθανόν, σε κάποιον ενδιάμεσο τόνο, και με κάποιο pattern, λαχούρι, πικέ, πουά, καρουδάκι, ριγέ. ΟΚ. Αλλά ελάχιστα συναρπαστικό. Ας πάμε παραπέρα, ας κοιτάξουμε στις κόντρα χρωματικές θερμοκρασίες. Ψυχρά όλα, γκρι, μπλε, θαλασσί; Μαντιλάκι θερμό! Να, ένα ζωηρό καμηλό-καφέ (ματσάρει με τα σουέτ παπούτσια), με καρρώ ή σχεδιάκι λεπτό, ή «σοκολάτα γάλακτος» (να, ματσάρει με τις κάλτσες!) με μια σταξιά βυσσινί στο σώμα ή στο στρίφωμα. Voilà!

Προσοχή, αδελφοί! Αμήν λέγω υμίν: Δεν υπάρχουν κανόνες γραμμένοι στις πλάκες του Μωυσέως. Υπέρτατος κριτής, εσύ, η ματιά σου στον καθρέφτη, το προσωπικό γούστο, η παραγόμενη αίσθηση αυτοπεποίθησης. Το ντύσιμο τελείται για να αισθανθούμε καλά μες στο πετσί μας, όχι για να υποταχτούμε σε πρετ α πορτέ τυραννίες. Σε φτιάχνει το κίτρινο μαντιλάκι; Κίτρινο!  Παπαγαλί; Παπαγαλί. Μια προϋπόθεση: Να το φοράς, να μη σε φοράει…

Υστερόγραφα.

Ενα. Εχουμε κατά νου το σμίξιμο των υλικών και της υφής. Το τουίντ και η φανέλα ζητάνε το μεταξωτό ποσέτ· το φίνο worsted κοστούμι μπορεί να απορροφήσει ένα κολλαριστό βαμβακερό ή και λινό.

Δύο. Κορυφαία, μόνο βαμβακερά και λινά: τα συναρπαστικά (και ακριβά) παριζιάνικα Simonnot Godard, από πριν τη Γαλλική Επανάσταση… Μαζί με τα κλασικά μεταξωτά Arnys Παρισίων και Turnbull & Asser Λονδίνου, μπορείτε να τα βρείτε στο Bespoke Athens.

Τρία. Αναζητήστε μοναδικά κομμάτια μετάξι, σταμπωτά ή σκέτα, κρούντα ή σατέν, ό,τι αρέσει. Κόψτε ένα κομμάτι περίπου 33εκ. Χ 33 εκ. Παρακαλέστε τη σύζυγο, τη μαμά, την πεθερά, τη γιαγιά, να σας το στριφώσουν στο χέρι, με λεπτή βελονιά. Μόνο με χειροποίητο στρίφωμα, αυστηρά. Να έχει την υπέροχη μικροατέλεια του χεριού. Μόλις αποκτήσατε ένα μοναδικό μαντιλάκι.

Τέσσερα. Ασφαλώς ―ή προπάντων― και χωρίς γραβάτα, με τουίντ σακάκι ή μπλέιζερ.

Πέντε. Πώς το διπλώνω, το βάζω στην τσέπη κ.λπ. Γκουγκλίσατε. Μελετήστε. Κατόπιν ξεχάστε, και αυτοσχεδιάστε.

Εικονογράφηση: Μανώλης Ζαχαριουδάκης

Ρολόγια για στυλ

Τα ρολόγια μπορούν να καταλήξουν βαριά εμμονή. Δικαιλογημένα: είναι το μόνο κόσμημα ουσιαστικά που φορά ένας άνδρας σήμερα. Περισσότερο κι από εργαλείο, το ρολόι είναι στολίδι, συντροφιά, και εν μέρει δήλωση στυλ. Εξ ου και πολλοί άνδρες που προσέχουν το ντύσιμό τους, προσέχουν αναλόγως και τα ρολόγια τους.

Μίλησα ήδη για ρολόγια και όχι για ρολόι. Εξηγούμαι. Καταρχάς, δεν εννοώ εκατοντάδες, ούτε καν μερικές δεκάδες ― αυτά τα νουμερα αφορούν συλλέκτες. Ενας νορμάλ (μα τι εστί νορμαλ;!) άνδρας όμως μπορεί να έχει στο συρτάρι του πέντε-δέκα ρολόγια, για να τα ταιριάζει με τις περιστάσεις ντυσίματος και δράσης.

Ακούω ήδη ψιθύρους: Μα για πόσα λεφτά μιλάμε; Ε, αυτό είναι το θέμα μας.